Het overlijden van een kind

Het verliezen van een kind is één van de meest ingrijpende gebeurtenissen in een mensenleven waar men nauwelijks overheen komt. Het is zo ingrijpend dat het een mensenleven kan veranderen. De uitvaart van een kind is dan ook de start van het verwerken van het verlies. Het moment van afscheid moet dan ook een bijzondere herinnering worden. Het is belangrijk dat de nabestaanden terug kunnen kijken op een "warme" uitvaart, er zullen dan ook veel gesprekken aan vooraf gaan. Er zijn uitvaartondernemers die in kinderuitvaarten zijn gespecialiseerd (www.uitvaartdewending.nl).

24 weken zwangerschap
Overlijden voor, tijdens of kort na de geboorte
Het verzorgen van het kindje
Kleding voor hele kleine kindjes
Opbaren
Baby-/kinderrouwkaartjes
Teksten en gedichten voor kinderrouwkaarten
Kinderkistjes, kinderwiegjes, kindermandjes
Kinderrouwauto
Make a Memory (tip!)
Still Fotografie
Bijzondere kinderurnen
Kinderen die weten dan zij gaan sterven
Kinderhofjes - kindergrafjes

Ballonnen
Kindermonumenten
Glazen herdenkingsobjecten
Troost na een miskraam
Kinderen herdenken
Wereldlichtjesdag
Film rondom kindersterfte
Kinderen en verlies
Voogdij
Het kwartetspel
Boeken die helpen het verlies van een kind te verwerken
Belangrijke adressen

24 weken zwangerschap

Men spreekt van een doodgeborene als, na een zwangerschapsduur van ten minste 24 weken de ter wereld gekomen menselijke vrucht, na de geboorte geen enkel teken van leven heeft vertoond. In de wet op de Lijkbezorging artikel 2 punt 1 sub 2 staat de definitie van een doodgeborene. Dit wil zeggen dat men voor de begrafenis of crematie van de doodgeborene de wettelijke regels moet volgen; met anderen woorden er zal een A- en B-verklaring door een arts moeten worden afgegeven; er zal aangifte moeten worden gedaan bij de Burgerlijke stand (uiterlijk op de zesde werkdag na overlijden) en er zal een verlof tot begraven of cremeren moeten worden afgegeven. De bepalingen van deze wet zijn niet van toepassing op een na een zwangerschap van minder 24 weken ter wereld gekomen menselijke vrucht. Men moet dan een verklaring van de arts opvragen dat de vrucht bij de geboorte minder dan 24 weken was. Heeft de vrucht wel een teken van leven gegeven dan moeten de wettelijke regels gevolgd worden van de aangifte van overlijden. Wel is het mogelijk, indien de ouders dit wensen, dat de doodgeborene wordt ingeschreven in het trouwboekje. Momenteel wordt overigens via de overheid gewerkt aan het afgeven van een akte van overlijden voor het doodgeboren kind.

Kinderen die vóór de 24 weken zwangerschap levend ter wereld komen moeten in het geboorteregister worden ingeschreven. Komen zij te overlijden dan zal het overlijden ook moeten worden aangegeven bij de Burgerlijke Stand. Overlijdt het kind binnen 24 uur na de geboorte dan hoeft de Wet op de Lijkbezorging niet te worden nageleefd. Heeft het kind langer dan 24 uur geleefd dan moet er aangifte van overlijden worden gedaan. Bij deze aangifte wordt zowel de akte van overlijden als de akte van geboorte opgemaakt. Willen de ouders dat het kindje wordt begraven of gecremeerd dan zal er geen verlof tot begraven of cremeren nodig zijn. Wel zal een bevestigingsformulier van de verloskundige of gynaecoloog nodig zijn waarop vermeld staat dat de zwangerschap minder dan 24 weken heeft geduurd. Soms zal een ziekenhuis de ouders mededelen dat zij de uitvaart voor hun rekening nemen. Dit is echter niet waar. Een ziekenhuis verzorgt geen uitvaarten (ook al beweren ze van wel). Wil men met respect afscheid nemen van het kindje, dan is het raadzaam om een uitvaartondernemer in te schakelen. Deze kan voor u op een mooie wijze een crematie of begrafenis verzorgen. De kosten hiervoor zullen niet altijd door de verzekeringsmaatschappijen worden vergoed. Er zijn maatschappijen die dit uit coulance doen als beide ouders bij deze maatschappij een uitvaartverzekering hebben, zij zijn dit echter niet verplicht.

Overlijden voor, tijdens of kort na de geboorte

Komt een kindje voor, tijdens of kort na de geboorte te overlijden, dan staan de ouders met lege handen. De wieg blijft leeg, het blijft stil in de babykamer die vol leven had moeten zijn. Begrip vanuit de omgeving is er vaak nauwelijks. Het kindje heeft nauwelijks bestaan en wat de ouders is overkomen moeten ze maar gauw vergeten. Maar voor de ouders voelt het heel anders. Samen hebben zij  gedroomd van een toekomst met het kindje. Dit is een verlies dat bijna niet te verwerken is; het leven zal nooit meer zijn zoals het was. Kan men de dood van een kind overleven? Om verder te kunnen moet men rouwen. Voor deze ouders is de Vereniging Ouders van een overleden kind in het leven geroepen (www.vook.nl). Er is een contactgroep in het leven geroepen voor de mensen die te maken hebben gehad met het verlies van een kind (www.lieve-engeltjes.nl).

Het verzorgen van het kindje

De laatste verzorging van een overleden kindje is heel ingrijpend. Het is dus van groot belang de ouders daar zoveel mogelijk bij te betrekken. De ouders kunnen de verzorging ook helemaal zelf doen, eventueel met behulp van de uitvaartondernemer.

Kleding voor hele kleine kindjes

Het zelf aankleden van het kindje kan een start zijn van de rouwverwerking. Willen de ouders dit zelf doen dan moet hen die kans worden geboden. Zelf voor de hele kleine kindjes zijn er kleertjes te verkrijgen. Kijk eens op www.neomaatje.nl en www.monpetitkleding.nl voor een uitgebreid assortiment.

Opbaren

In de meeste gevallen gaat de voorkeur uit naar het thuis opbaren van kinderen. De ouders kunnen ervoor kiezen het kindje op het eigen bedje op te baren, bij een baby eventueel in het wiegje. Ook is het mogelijk het kindje gelijk in het kistje te leggen en het dan thuis op te baren.

Baby-/kinderrouwkaartjes

Is er na het overlijden van een baby of kind de behoefte om een rouwkaartje te versturen, dan is een uniek rouwkaartje natuurlijk het mooist. Via www.babyrouwkaartjes.nl kan een bij de baby of het kind passend kaartje worden uitgekozen, en indien gewenst zelf een baby-/kinderkaartje worden samengesteld.

ER IS EEN BEPERKT AANBOD KINDERROUWKAARTEN

Het assortiment kinderrouwkaarten is zeer beperkt waardoor men moeilijk een gepast kaartje kan vinden. Sommige geboortekaartjes kunnen dan een goed alternatief zijn. Een creatieve uitvaartverzorger kan ook uitkomst bieden.

Teksten en gedichten voor kinderrouwkaarten

Wil men na het overlijden van een kind een kaart versturen dan is de tekst heel belangrijk. De teksten op de pagina met rouwteksten voor kinderkaarten kunnen als aanhef en/of als gedichtje op de kaart worden gebruikt.

Kinderkistjes, kinderwiegjes, kindermandjes

Voor een bijzonder kinderkistje, kinderwiegje, kindermandje e.d. kan men onder andere terecht bij:
www.mijnvlinderkindje.nl
www.neomaatje.nl
www.hemelwieg.nl
www.monpetitkleding.nl
www.hartvanhout.nl
www.sterrenkindje.nl
www.ima-afscheidszorg.nl
www.prematuurkistje.nl
www.kindermandjes.nl

Kinderrouwauto

Het rouwvervoer van kinderen geschiedt meestal in de rouwauto die op dat moment beschikbaar is hoewel de uitvaart van een kind vaak zeer gevoelig ligt. Nu is er in Nederland een speciale rouwauto voor kinderen: de kinderrouwauto (www.kinderrouwauto.nl). Een roomwitte Fiat 500 die speciaal is ingericht voor het rouwvervoer van kinderen.

Make a Memory

Een groep fotografen heeft de stichting “Make a memory” in het leven geroepen met als doel mooie foto’s te maken voor de familie van kinderen die zijn overleden of kinderen die gaan sterven. Zij fotograferen kinderen, vlinderkindjes waarvan de zwangerschap tot 24 weken heeft geduurd en kinderen vanaf 24 weken tot en met 17 jaar. Dit kan gebeuren in het ziekenhuis, verzorgingshuis of thuis. Dit initiatief is kosteloos voor de ouders (www.makeamemory.nl)

Still Fotografie

Still fotografie biedt, kosteloos in de kwetsbare en kostbare uren van het korte leven en na de geboorte van het levenloze kindje, foto's aan van de ouder(s) met hun zoon of dochter. Ook verzorgt deze stichting de fotografie van zieke, stervenden of overleden baby's vanaf het tweede trimester van de zwangerschap (www.stichtingstill.nl).

Bijzondere kinderurnen

Voor nabestaanden, ouders, broertjes en zusjes kan, onder begeleiding, zelf een urntje (mee) vorm gegeven worden door het te beschilderen of te versieren. De eigen inbreng, in welke vorm dan ook zal tot steun zijn bij het rouwproces (www.duo-urn.nl).

Kinderen die weten dat zij gaan sterven

Als het moment dichterbij komt, weten kinderen heel goed dat zij gaan sterven. Het is bewonderenswaardig hoe zij daarmee om kunnen gaan. Zij zien treurende ouders om zich heen, huilende broertjes of zusjes. Toch is het bespreekbaar maken van deze indringende tijd vóór het overlijden en het overlijden heel belangrijk. Zowel voor het kind zelf, als de ouders, de broertjes en zusjes. Het werkboek "Ik ga dood, wat nu" (ISBN 907346076X - Uitgeverij van Tricht, 2005) geeft een goede handreiking.

Kinderhofjes - kindergrafjes

Kinderen worden begraven op een speciaal gedeelte van de begraafplaats, vaak noemt men dit het kinderhofje. Gedachten en herinneringen aan kinderen vragen vaak om meer. Knuffels, speeltjes en lieve gedenkmonumentjes zijn voor ouders dan ook bijzonder belangrijk.

Op sommige begraafplaatsen kan men een eigen kindergrafje voor 20 of 30 jaar kopen, dit is niet bij alle begraafplaatsen het geval. Deze begraafplaatsen geven alleen algemene kindergrafjes uit voor een wettelijke periode van 10/15 jaar. Kindergrafjes laat men zo lang mogelijk liggen, op enkele begraafplaatsen wel 40 jaar.

Ballonnen

Een heel mooi en emotioneel ritueel is ballonnen in de gewenste kleur op te laten stijgen bij de begrafenis van een kind. In iedere stad is een bedrijf die dergelijke ballonnen kan leveren.

Kindermonumenten

Heel zorgvuldig zal men zoeken naar een monumentje voor een kindergrafje. Deze zijn er in allerlei materialen verkrijgbaar, bijvoorbeeld een glazen grafmonumenten (www.artemotions.nl).

Glazen herdenkingsobjecten

Voor bijzondere herdenkingsobjecten in glas alsook glazen kinderurnen kan men te rade gaan bij www.asbestemming.com.

Troost na een miskraam

Een Russisch baboesjka- of matroesjkapoppetje kan een troostbeeldje zijn voor vrouwen die een miskraam hebben gehad. Het poppetje kan worden beschilderd volgens een thema. De poppetjes kunnen niet open maar zijn tuimelaars met een rinkelend belletje (www.dag-lief-kindje.com).

Kinderen herdenken

Kinderen herdenken kan op diverse manieren. In 1999 heeft de door Herman van Veen opgerichte stichting een "Nationaal Monument voor het Onbekende Kind" geplaatst in Barger-Compascuum (www.rosesforchildren.nl). Hierop kwamen zoveel hartverwarmende reacties dat al gauw het idee is ontstaan voor een internationaal Monument voor het kind. Het monument gaat bestaan uit 35 menshoge stenen uit diverse landen. Het hart van de cirkel wordt gevormd door een roos. Alle landen die meedoen met dit project zullen zelf ook een monument plaatsen om de gezagshebbers in de verschillende landen bewust te maken van het feit dat hun beleid soms het lijden en sterven van kinderen tot gevolg kan hebben. Zo wil de Stichting Roos (stichtingroos@hermanvanveen.com) kinderen herdenken over de hele wereld.

Wereldlichtjesdag

Op de tweede zondag in december worden op wereldlichtjesdag de overleden kinderen herdacht. Rond 19.00 uur lokale tijd worden wereldwijd kaarsen gebrand (www.wereldlichtjesdag.nl).

Film rondom kindersterfte

De film laat het taboe zien rondom kindersterfte vroeger en het verschil met nu en vertelt hoe ze daarmee om zijn gegaan. Deze film 'In de wolken' van 15 minuten is te zien op de website www.levensloopbrabant.nl.

Kinderen en verlies

Kinderen moeten ook de kans krijgen om te rouwen. Het verlies van een opa of oma, broertje of zusje kan veel indruk maken. Kinderen hebben geen ervaring met verlies- en rouwverwerking. Welke informatie en hoeveel kan een kind aan. Het boek “Jong Verlies, handreiking voor het omgaan met rouwende kinderen” (Riet Fidelaars-Jaspers, ISBN 9025954480) geeft inzichten in de rouwverwerking bij kinderen.

DOOF EN ROUW

Voor dove kinderen is er een DVD gemaakt: “Dood en rouw”. In de DVD vertellen 4 dove kinderen over het verlies van een dierbare. Het zijn ontroerende en openhartige verhalen. Om over de dood met (dove) kinderen en jongeren te praten is deze DVD zeer geschikt. De bij de DVD geleverde brochure staat vol met tips en vragen die niet alleen voor de kinderen en de jongeren bestemd zijn maar ook voor de ouders en de leerkrachten. In ieder huis of school met dove kinderen mag deze DVD niet ontbreken. In de Nederlandse Gebarentaal zijn dergelijke duidelijke en eerlijke verhalen over dood en doodgaan niet te vinden. De DVD is te bestellen bij www.psydon.nl (telefoon: 020-5218213, teksttelefoon: 020-5218208).

Voogdij

Kinderen onder de 18 jaar die ongehuwd zijn moeten volgens de wet onder gezag staan van een volwassen persoon. Voogdijschap kan in een testament worden vastgelegd.  De voogd is de wettelijke vertegenwoordiger van het kind en verantwoordelijk voor de verzorging en de opvoeding. De voogd is echter niet verplicht dit zelf te doen. Het voogdijschap eindigt als het kind 18 jaar wordt of trouwt.

Het kwartetspel

Kinderen vertellen over de dood of voorbereiden op een verlies is niet makkelijk. Ook het beantwoorden van de vragen die kinderen kunnen stellen brengen volwassenen soms is verlegenheid. Het kwartetspel “Niet hier, wel dichtbij” brengt kinderen spelenderwijs in aanraking met het onderwerp “de dood” en alles wat daarmee te maken heeft (www.detroostboom.nl).

Boeken die helpen het verlies van een kind te verwerken

Afscheidsbrief - Bobje Goudsmit - Uitgeverij Holland te Haarlem 1999
Je kind verliezen - Marinus van den Berg - Uitgeverij Kok, Kampen 1997
De tweeling .... drieling of meer - Elizabeth Bryan , Uitgeverij Swets & Zeitlinger, Lisse 1995
Als je baby sterft - Marianne en Hettie Jansen Cuisinier, Uitgeverij Uniebek van Reems, 2003
Stille baby's - Christine Geerinck-Vercammen- Uitgeverij Archipel, Amsterdam 2000
Rouwen om een kind - drs. L.C. Klein-Vuyst - Uitgeverij Groen, Heerenveen 1999
Geen blote voetjes in het gras - Stichting Lieve Engeltjes - Uitgeverij Gopher, Groningen 2000
Kind van de toekomst - Kathy Beckers-Mansell (www.metjari.nl)

Belangrijke adressen

Stichting Achter de Regenboog
(Verliesverwerking met kinderen en jongeren)
Othellodreef 95
3561 GT Utrecht
030-2368282
www.achterderegenboog.nl

Vereniging Ouders van een Vermoord Kind
Postbus 11191
2301 ED Leiden
www.oudersvaneenvermoordkind.nl

Ouders van Wiegendoodkinderen (SIDS)
Postbus 10
4060 GA Ophemert
www.wiegedood.org


© 2006-2022 - - Rotterdam - The Netherlands